อิเล็กโทรไลต์ (Electrolyte) หมายถึง สารที่ี่เมื่อละลายในน้ำจะนำไฟฟ้าได้ เนื่ื่องจากมีไอออนซึ่งอาจจะเป็นไอออนบวก หรือไอออนลบเคลื่อนที่ี่อยู่ในสารละลาย สารละลายอิเล็กโทรไลต์นี้ี้อาจเป็นสารละลายกรด เบส หรือเกลือก็ได้ ตัวอย่างเช่น สารละลายกรดเกลือ (HCl) สารละลายโซเดียมไฮดรอกไซด์ (NaOH) และสารละลายของเกลือ KNO3 เป็นต้น โดยในสารละลายดังกล่าวประกอบด้วยไอออน H+ , Cl– , OH– , K+
และ NO3 – ตามลำดับ
นอนอิเล็กโทรไลต์ (Non-electrolyte) หมายถึง สารที่ี่ไม่สามารถนำไฟฟ้าได้เมื่อละลายน้ำ ทั้งนี้เนื่องจาก สารพวกนอนอิเล็กโทรไลต์ จะไม่สามารถแตกตัวเป็นไอออนได้ เช่น น้ำบริสุทธิ์ น้ำตาล แอลกอฮอล์ เป็นต้น ความแตกต่างของสารอิเล็กโทรไลต์และนอน- อิเล็กโทรไลต์ พิจารณาจากสาร 2 ชนิด เมื่อละลายน้ำจะรวมกับน้ำเกิดการเปลี่ยนแปลงดังนี้ี้
ภาพการเป็นอิเล็กโทรไลต์และนอนอิเล็กโทรไลต์ของสาร
อิเล็กโทรไลต์แก่และอิเล็กโทรไลต์อ่อน
สารละลายอิเล็กโทรไลต์ต่างๆ นำไฟฟ้าได้ไม่เท่ากัน เนื่ื่องจากการแตกตัวเป็นไอออนของอิเล็กโทรไลต์ไม่เท่ากัน อิเล็กโทรไลต์ที่ี่แตกตัวเป็นไอออนได้มากกว่า ก็จะนำไฟฟ้าได้ดีกว่าอิเล็กโทรไลต์ที่ี่แตกตัวเป็นไอออนได้น้อยกว่า อิเล็กโทรไลต์แบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท ดังนี้ี้
1. อิเล็กโทรไลต์แก่ (strong electrolyte) หมายถึง สารที่ี่ละลายน้ำแล้วแตกตัวเป็นไอออนได้มาก อาจจะแตกตัวได้ 100% และนำไฟฟ้าได้ดีมาก เช่น กรดแก่ และเบสแก่ และเกลือส่วนใหญ่จะแตกตัวได้ 100% เป็นต้น
2. อิเล็กโทรไลต์อ่อน (weak electrolyte) หมายถึง สารที่ละลายน้ำแล้วแตกตัวได้บางส่วน นำไฟฟ้าได้น้อย
ตารางตัวอย่างของอิเล็กโทรไลต์แก่ และอิเล็กโทรไลต์อ่อนบางชนิด
อิเล็กโทรไลต์แก่ (นำไฟฟ้าได้ดี)
|
อิเล็กโทรไลต์อ่อน (นำไฟฟ้าได้ไม่้ดี)
|
เกลือที่ละลายนำ้ทั้งหมด H2SO4 HNO3 HCI HBr HCIO4 NaOH KOH Ca(OH)2 Ba(OH)2
|
CH3COOH H2CO3 HNO2 H2SO3 H2S H2C2O4 H3BO3 HCIO NH4OH HF
|
เราจะรู้ได้อย่างไรว่าสารละลายของเราเป็นสารละลายอิเล็กโทรไลต์หรือเปล่า?
การทดสอบว่าสารละลายเป็นสารละลายอิเล็กโทรไลต์ หรือไม่ก็ต้องดูการนำไฟฟ้าของสารละลาย เราอาจทดสอบโดยใช้เครื่องมือง่ายๆ ดังนี้
การทดสอบการนำไฟฟ้าของสารละลาย
สารละลายที่นำไฟฟ้า ได้แก่ สารละลายของกรด เบส และเกลือ อุปกรณ์ที่ใช้ในการทดลอง ประกอบด้วยขั้วไฟฟ้า 2 ขั้ว ต่อเข้ากับแหล่งให้พลังงานไฟฟ้า (ให้ศักย์ไฟฟ้า) หลอดไฟ และสวิตซ์ให้ครบวงจรดังภาพ
ภาพอุปกรณ์การวัดการนำไฟฟ้าของสารละลายอิเล็กโทรไลต์
ตัวอย่างผลการทดลองการทดสอบการนำไฟฟ้า
สารที่ใช้ทดสอบ
|
ผลการทดสอบ
|
น้ำบริสุทธิ์ น้ำที่มีน้ำตาลละลายอยู่ ยูเรีย CO(NH2)2 สารละลายเกลือ NaCl สารละลายเกลือ K2SO4 สารละลายกรด HCI สารละลายกรดแอซิติก CH3COOH สารละลายเบส NaOH สารละลายเบส Na4OH
|
ไม่นำไฟฟ้า (หลอดไฟไม่สว่าง) ไม่นำไฟฟ้า (หลอดไฟไม่สว่าง) ไม่นำไฟฟ้า (หลอดไฟไม่สว่าง) นำไฟฟ้า (หลอดไฟสว่าง) นำไฟฟ้า (หลอดไฟสว่าง) นำไฟฟ้า (หลอดไฟสว่าง) นำไฟฟ้าน้อย (หลอดไฟสว่าง) นำไฟฟ้า (หลอดไฟสว่าง) นำไฟฟ้า (หลอดไฟสว่าง)
|
ผลที่ได้อธิบายได้ว่า สารละลายที่ี่ไม่มีไอออนอยู่ เช่น น้ำ หรือน้ำตาลทรายที่ี่ละลายอยู่ในน้ำมัน จะมีพันธะแบบโคเวเลนต์ ไม่สามารถแตกตัวเป็นไอออนได้ จึงไม่นำไฟฟ้า แต่ NaCl HCl เมื่ออยู่ในน้ำจะแตกตัวเป็น Na+ , Cl– หรือ H+ , Cl– ซึ่งเป็นไอออนที่เคลื่อนที่ี่ในสารละลายทำให้เกิดการนำไฟฟ้าขึ้นไ
Author: Tuemaster Admin
ทีมงานจากเว็บไซต์ติวกวดวิชาออนไลน์ที่ดีที่สุด !! สำหรับ การเรียนออนไลน์ ม.ปลาย (ม.4, ม.5, ม.6)