ภาวะน้ำท่วมปอด (Pulmonary edema) หรือภาวะปอดบวมน้ำ เกิดจากการมีของเหลวในถุงลมปอดมากผิดปกติ ทำให้การแลกเปลี่ยนกำซลดลง ผู้ป่วยจึงเกิดอาการต่าง ๆ จากการมีระดับออกซิเจนในเลือดลดลงหากไม่รับการรักษาอย่างทันท่วงทีอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้
สาเหตุ
- สาเหตุจากการบีบและคลายตัวของกล้ามเนื้อหัวใจลดลง ส่งผลให้ปริมาณน้ำในหัวใจมากขึ้นและมีแรงดันย้อนกลับไปที่ถุงลมปอด เช่น ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจโตภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ภาวะลิ้นหัวใจตีบหรือรั่ว ปัจจัยส่งเสริม ได้แก่ ความดันโลหิตสูงที่ควบคุมไม่ดี ภาวะโปรตีนในเลือดต่ำ ไตทำงานลดลง (ไตเสื่อมหรือไตวาย)
- สาเหตุอื่นนอกจากการทำงานของหัวใจ เช่น ภาวะการหายใจล้มเหลวฉับพลัน การได้รับยาหรือสารเสพติดบางชนิด การได้รับเลือดหรือส่วนประกอบของเลือดหรือภาวะน้ำท่วมปอดจากการขึ้นที่สูง
การรักษา
- การรักษาเบื้องต้น ได้แก่ การให้ยาขับปัสสาวะเพื่อลดปริมาณน้ำในปอดและเพิ่มระดับออกซิเจนในเลือดเพื่อการลดอาการเหนื่อย
- การรักษาหลัก คือ แก้ไขสาเหตุและปัจจัยที่ทำให้เกิดภาวะน้ำท่วมปอด เช่น การแก้ใขการทำงานของหัวใจ การควบคุมความดันโลหิตให้เหมาะสม การลดอาหารเค็ม เป็นต้น
น้ำท่วมปอดมีอยู่หลายชนิด โดยอาการจะแตกต่างกันไป ดังนี้
อาการของน้ำท่วมปอดชนิดเรื้อรัง
- หายใจไม่อิ่มขณะทำกิจกรรมต่าง ๆ
- หายใจมีเสียงครืดคราดหรือมีเสียงหวีด
- หายใจลำบากเมื่อต้องออกแรง หรือหายใจลำบากเมื่อนอนราบ
- ตื่นนอนกลางดึกเพราะหายใจลำบาก ซึ่งอาจต้องลุกขึ้นนั่งเพื่อให้หายใจสะดวกขึ้น
- น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วหากมีสาเหตุมาจากภาวะหัวใจวาย
- อ่อนเพลีย หรือมีอาการบวมที่ขาและเท้า
อาการของน้ำท่วมปอดชนิดเฉียบพลัน
- หายใจไม่อิ่มอย่างรุนแรง หรือหายใจลำบากเมื่อนอนลง
- หอบ หรือรู้สึกเหมือนจมน้ำ
- หายใจมีเสียงหรือหายใจลำบาก
- กระสับกระส่าย สับสน วิตกกังวล
- ไอมีเสมหะเป็นฟองสีชมพู
- เจ็บหน้าอกหากมีสาเหตุมาจากโรคหัวใจ
- ใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว
ทั้งนี้ หากพบว่ามีอาการน้ำท่วมปอดระยะเฉียบพลัน ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เพราะหากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีอาจทำให้ถึงแก่ชีวิตได้
อาการของน้ำท่วมปอดจากการขึ้นที่สูง
- ปวดศีรษะ ซึ่งอาจเป็นอาการแรกที่เกิดขึ้น
- มีไข้ ไอ ไอมีเสมหะหรืออาจมีเลือดปน
- หายใจไม่อิ่มหลังจากออกแรง ซึ่งจะเกิดอาการเมื่อหยุดพัก
- เดินขึ้นเนินหรือที่สูงได้ยากลำบาก
- ใจสั่น หรือหัวใจเต้นเร็วกว่าปกติ
- เจ็บหน้าอก
ที่มา : อ. นพ.นพพล ลีลายุวัฒนกุล
และ https://www.pobpad.com/
