พลาสติกนับวําเป็นวัสดุบรรจุภัณฑ์ที่มีปริมาณการใช้เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เพราะในชีวิตประจําวันของผู้บริโภคต้องการความสะดวก รวดเร็ว ดังนั้นเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคผู้ประกอบการจึงให้ความสําคัญในการใช้วัสดุพลาสติกมาเป็นภาชนะบรรจุผลิตภัณฑ์ในรูปแบบต่างๆ มากมาย มีแนวโน้มการใช้เพิ่มขึ้นเนื่องจาก คุณสมบัติของพลาสติกเป็นสารสังเคราะห์จําพวกโพลิเมอร์ประกอบด้วยสารหลายอย่างโดยใช้กรรมวิธีดัดแปลงให้มีคุณสมบัติเหมาะสมกับงานที่ใช้ เช่น กันการซึมของอากาศ น้ำ หรือไขมัน ทนต่อความร้อนหรือเย็น ทนกรดหรือด่าง โดยทั่วไปพลาสติกมีน้ำหนักเบา ไม่นําความร้อน ไม่นําไฟฟ้า ทําให้มีรูปร่างและขนาดต่างๆ ได้

       พลาสติกเป็นวัสดุที่สําคัญต่อการบรรจุภัณฑ์และมีปริมาณการใช้เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ทั้งนี้เนื่องมาจากความก้าวหน้าของเทคโนโลยีในด้านนี้ จนสามารถผลิตเม็ดพลาสติกได้หลายชนิดที่มีคุณสมบัติแตกต่างกันไปและสามารถเลือกใช้ตามความเหมาะสม ดังนั้นผู้ประกอบการต้องศึกษาถึงคุณสมบัติและลักษณะของพลาสติกแต่ละชนิดที่จะนํามาใช้สําหรับทําบรรจุภัณฑ์ดังต่อไปนี้(บรรจุภัณฑ์อาหารญี่ปุ่น คงเจริญเกียรติ2541: 60-61)

 1. PE (Polyethylene) เป็นพลาสติกที่มีการใช้มากที่สุดและราคาถูก เนื่องจาก PE มีจุดหลอมเหลวตํ่าเมื่อเทียบกับพลาสติกชนิดอื่นๆ ทําให้มีต้นทุนในการผลิตต่ำ PE ผลิตจากกระบวนการโพลิเมอไรส์เซชั่นของก๊าซเอธิลิน ภายใต้ความดันและอุณหภูมิสูงโดยอยูํในสภาวะปราศจากตัวเร่งปฏิกิริยาโลหะ การจับตัวของโมเลกุลในลักษณะโซ่สั้นและยาวจะส่งผลให้PE ที่ได้ออกมามีความหนาแน่นแตกต่างกัน ถ้าค่าความหนาแน่นต่ำมักใช้ทําถุงเย็น ขวดน้ำ ฝาขวด เนื่องจากยืดตัวได้ดีทนต่อการทิ่มทะลุและการฉีกขาด พร้อมทั้งสามารถใช้ความร้อนเชื่อมที่ติดปิดผนึกได้ดีและถ้าค่าความหนาแน่นสูงนิยมเป่าเป็นขวด ใช้ทําถุงร้อน

 2. PP (Polypropylene) เป็นพลาสติกที่มีคุณสมบัติเด่นคือ มีความใสและป้องกันความชื้นและความร้อนได้ดี ในปัจจุบันนิยมนํามาใช้ทําภาชนะสําหรับเตาไมโครเวฟ เนื่องจาก PP เป็นพลาสติกที่มีจุดหลอมเหลวสูง นอกจากนี้พลาสติกชนิดนี้นิยมนํามาทําเป็นถุงร้อนบรรจุอาหาร ถุงบรรจุผักและผลไม้ ซองบรรจุอาหารแห้ง เช่น บะหมี่สําเร็จรูป ใช้ทํากล่องอาหาร ลัง ถาด ตะกร้า

 3. PET (Polyethylene Terephthalate) วัสดุพลาสติกชนิดนี้นิยมเรียกกันติดปากว่า PETคุณสมบัติเด่นคือ ความใสแวววับเป็นประกาย ป้องกันการซึมผ่านของก๊าซได้ทนต่อแรงยึดแรงกระแทกเสียดสีได้ดีนอกจากนี้แล้ว PET เป็นพลาสติกที่ไม่ทําปฏิกิริยากับอาหารและเครื่องดื่ม จึงนิยมมาทําภาชนะบรรจุน้ำอัดลม น้ำดื่ม น้ำมันพืช น้ำผลไม้สําเร็จรูป

 4. PVC (Polyvinylchloride) เป็นพลาสติกที่สามารถแปรเปลี่ยนคุณสมบัติได้โดยการเติมสารเคมีปรุงแต่งต่างๆ ทําให้PVC นิยมใช้ในอุตสาหกรรมอื่นๆ มากกว่าอุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ์สําหรับอุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ์มีการนํา PVC มาใช้ในรูปแบบของถัง ขวด ฟิล์ม PVC มีข้อเสียคือไม่สามารถใช้บรรจุอาหารและเครื่องดื่มได้เนื่องจากไม่ทนต่อการกัดกร่อนของน้ำมันและความร้อน ต่อมาได้มีวิวัฒนาการทางด้านการผลิตทําสารเคมีที่มีไวนิลคลอไรด์ตกค้างน้อยกว่า 1 ส่วนในล้านส่วน ส่งผลให้บรรจุภัณฑ์ที่ทําจาก PVC นี้ปลอดภัยสําหรับใช้เป็น บรรจุภัณฑ์อาหาร PVC ที่ใช้ในบรรจุภัณฑ์อาหารได้แก่ ใช้ทําฟิล์มยืดสําหรับห่อเนื้อสด ผักและผลไม้สด ทําถาดบรรจุอาหารแห้ง เช่น ขนมปังกรอบ คุกกี้ช็อคโกแลต ใช้ทําขวดบรรจุน้ำมันพืช เป็นต้น

 5. PS (Polystyrene) เป็นพลาสติกที่มีจุดเด่นแตกต่างจากพลาสติกชนิดอื่นๆ คือ มีความใสและแข็งแรง รองรับน้ําหนักได๎ดีในกรณีที่มีการเติมสารพองตัว PS จะสามารถผลิตออกมาเป็นโฟมที่นํามาใช้เป็นวัสดุป้องกันการสั่นกระแทก เมื่อทําเป็นฟิล์ม PS จะมีความใสมากแต่เนื่องจากฉีกขาดได้ง่ายและป้องกันการซึมผ่านความชื้นและก๊าซได้ต่ำการใช้ฟิล์ม PS จึงจํากัดอยู่เพียงการใช้ห่อสินค้า ผลไม้ดอกไม้เป็นต้นถ้าเติมสาร Butadiene เพื่อ เพิ่มความแข็งแรงจะนํามาใช้ในการทําถ้วย ถาด หรือแก้วน้ำสําหรับใช้ครั้งเดียว เป็นต้นบรรจุภัณฑ์พลาสติกที่ใช้บรรจุอาหารต้องให้ความระมัดระวังในเรื่องความปลอดภัยให้มากที่สุดโดยเฉพาะใช้ในการบรรจุอาหารร้อน อันตรายที่อาจเกิดจากการใช้ภาชนะพลาสติกอย่างไม่ถูกต้อง มีสาเหตุสําคัญมาจากการแพร่กระจายของสารจากภาชนะไปสู่อาหาร ดังนั้นผู้ประกอบการจะต้องศึกษาถึงคุณสมบัติต่างๆ ของพลาสติกเพื่อเลือกใช้ให้เหมาะสมกับอาหารที่จะบรรจุจะต้องทําให้อาหารที่บรรจุมีคุณภาพดีและสามารถเก็บไว้ได้นานโดยไม่เปลี่ยนแปลง จากการศึกษาประเภทและชนิดของพลาสติกทั้ง 5 ชนิดที่นํามาทําเป็นบรรจุภัณฑ์ประเภทต่างๆ แล้วพอสรุปรูปแบบของบรรจุภัณฑ์ที่ทําจากพลาสติกได้ 2 ประเภทดังนี้

 1. ฟิล์มพลาสติก (Plastic Film) คือ พลาสติกที่เป่ารีดเป็นแผ่นบาง อาจเป็นชั้นเดียวหรือหลายชั้นซึ่งนํามาใช้ทําถุงหรือใช้ห่อสิ่งของทั่วๆ ไปได้แก่ ถุงเย็น ถุงร้อน ถุงหิ้ว ถุงซิบ โดยมีวิธี และประโยชน์ใช้สอยแตกต่างกันดังนี้ถุงซิป เป็นถุงที่ปากถุงมีล็อคเพื่อความสะดวกในการเปิด ปิด สํวนมากทํามาจากโพลิเอทิลีนชนิดความหนาแน่นตํ่า (LDPE) ใช้บรรจุอาหารสําเร็จรูปประเภทของแห้ง เช่น ยาเม็ด ถุงเย็น ทําจากเม็ดพลาสติกโพลิเอทิลีน (LDPE) ชนิดความหนาแน่นตํ่า ถุงมีลักษณะค่อนข้างใส นิ่มยืดหยุ่นพอสมควร ใช้บรรจุของทั่วไปรวมทั้งใส่อาหารแช่แข็ง ถุงร้อน ทําจากเม็ดพลาสติกโพลิโพรพิลีน (PP) มีลักษณะใสมาก และมีความกระด้างกว่าถุงเย็นสามารถบรรจุของร้อนได้ถึงจุดน้ำเดือด แต่ไม่เหมาะสมกับการบรรจุอาหารแช่แข็ง เพราะพลาสติกจะเปราะอีกชนิดหนึ่งทําจากเม็ดพลาสติกโพลิเอทิลีนชนิดความหนาแน่นสูง (HDPE) ถุงจะมีลักษณะบางและขุ่น ถุงหิ้ว ทํามาจาพลาสติกโพลิเอทิลีนชนิดความหนาแน่นต่ำ (LDPE) ส่วนใหญ่มักนําถุงพลาสติกที่ใช้แล้วมาทําความสะอาดแล้วหลอมขึ้นมาใหม่เพื่อใส่สีสันให้ดูสวยงามมากขึ้น แต่มีข้อเสียคือ ไม่เหมาะกับการบรรจุอาหารที่เนื้ออาหารสัมผัสกับถุงโดยตรง

   ถุงพลาสติกอื่นๆ ที่ใช้ในอุตสาหกรรม ถุงชนิดนี้มีมากมายให้เลือกใช้ได้ตามความเหมาะสม มีทั้งที่ทําจากฟิล์มพลาสติกชั้นเดียวและประเภทหลายชั้นตามร้านที่จําหน่ายอาหารสําเร็จรูป เช่น ร้านขายอาหารกระป๋อง หรือซุปเปอร์มาร์เก็ต เราจะเห็นมีอาหารสําเร็จรูปบรรจุในถุงพลาสติกหลายชนิด ที่หน้าถุงมักมีรูปภาพตัวหนังสือพิมพ์ไว้อย่างสวยงามเป็นที่ดึงดูดความสนใจแก่ผู้ซื้อ ถุงพลาสติกบรรจุอาหารที่จําหน่ายอยู่ตามร้านค้าทั่วไปนั้น มีสีสันแตกต่างกันไปบางชนิดไม่มีสีและโปร่งแสง บางชนิดมีสีขาวใส บางชนิดมีสีขาวใส100ขุ่นและทึบแสง บางชนิดมีสีต่างๆ เช่น สีน้ําตาล สีเขียว สีเหลือง เป็นต้นนั้น ผู้บริโภคบางท่านอาจไม่ทราบว่าบางชนิดทําด้วยแผ่นพลาสติกเพียงชั้นเดียวบางชนิดจะทําด้วยพลาสติกหลายชั้น และต่างชนิดประกบกันเรียกว่า ลามิเนท (Laminate)

       พลาสติกเป็นวัสดุที่สําคัญต่อการบรรจุภัณฑ์และมีปริมาณการใช้เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ทั้งนี้เนื่องมาจากควาก้าวหน้าของเทคโนโลยีในด้านนี้ จนสามารถผลิตเม็ดพลาสติกได้หลายชนิดที่มีคุณสมบัติแตกต่างกันไปและสามารถเลือกใช้ตามความเหมาะสม ภาชนะพลาสติก คือ พลาสติกที่มีการขึ้นเป็นรูปทรงต่างๆ เช่น เป็นขวด กล่อง ถ้วย แบ่งตามรูปทรงได้ ดังนี้(การบรรจุภัณฑ์ ผ.ศ ชีลาพร อินทร์อุดม 2541:หน้า 92-97)

ขวดพลาสติก นิยมใช๎กันอย่างแพร่หลายในการบรรจุสินค้าที่เป็นของเหลว เนื่องจากใช้ทดแทนขวดแก้วได้เป็นอย่างดี และผลิตได้รวดเร็ว สวยงาม ราคาถูก ขวดพลาสติกมีหลายชนิดดังนี้คือ

– ขวดที่ทำจากโพลิไวนิลคลอไรด์ (PVC) ใช้บรรจุอาหารและเครื่องดื่ม เช่น น้ำมัน น้ำผลไม้

– ขวดที่ทำจากโพลิเอทิลีน (PE) ชนิดความหนาแน่นสูง ใช้บรรจุนม น้ำดื่ม ยา สารเคมี ผงซักฟอกเครื่องสำอาง

– ขวดที่ทำจากโพลิเอสเธอร์ (PET) ใช้บรรจุน้ำอัดลม เบียร์ ที่มีความจุมากกว่า 1 ลิตร

ถ้วยพลาสติก มีการใช้งานเช่นเดียวกับขวดแต่นิยมใช้กับอาหารข้น เช่น โยเกิตเนย น้ำสลัด ไอศกรีม สังขยาสำหรับขายปลีก เป็นต้น

ถาดและกล่องพลาสติก มีทั้งแบบมีฝาและไม่มีฝา นิยมใช้บรรจุอาหารสำเร็จรูป อาหารกึ่งสำเร็จรูปประเภทที่ปรุงสำเร็จได้ในเวลารวดเร็ว ที่เรียกว่า ฟาสพู๊ด (fast food) และอาหารสด ซึ่งมักห่อรัดด้วยฟิล์มพลาสติกที่นิยมใช้ทำถาด คือ ไพลิไวนิลคลอไรด์ (PVC) โพลิสไตรีน (PS) และโฟม (expanded polystyrene)

บลิสเตอร์แพค (Blister Pack) สกินแพค (Skin Pack)

บลิสเตอร์แพค (Blister Pack) คือการใช้พลาสติกใสขึ้นรูปด้วยความร้อน และนำมาประกบติดกับแผ่นกระดาษแข็งเพื่อเป็นแผ่นยึดให้สามารถแขวนได้ ส่วนใหญ่ใช้บรรจุสิ่งของเครื่องใช้ เช่น แปรงสีฟัน เครื่องเขียน ยา ลูกกวาด ฯลฯ เป็นต้น

สกินแพค (Skin Pack) คือหีบห่อที่ทำจากแผ่นพลาสติกที่ขึ้นรูปด้วยความร้อนหรือนำมาประกบวัสดุที่บรรจุ (skin) โดยใช้ความร้อนและประกบติดกับแผ่นกระดาษแข็งเพื่อใช้แขวนได้นิยมใช้พลาสติกชนิด PVC

กระป๋องพลาสติก (Plastic Can) เป็นบรรจุภัณฑ์ที่มีรูปทรงกระบอก มีน้ำหนักเบา ไม่เป็นสนิมนิยมนำมาใช้บรรจุอาหารแช่แข็ง กาแฟผงสำเร็จรูป และน้ำมันเครื่อง

หลอดพลาสติก (Plastic tube) เป็นบรรจุภัณฑ์ที่มีน้ำหนักเบา ไม่รั่ว หรือไม่แตกง่าย คงรูปร่างได้ตลอด ให้ความสวยงาม นิยมใช้เป็นบรรจุภัณฑ์เครื่องสำอาง และของใช้อื่นๆ เช่น โฟมล้างหน้า แชมพูสระผม

กระสอบพลาสติก (Woven plastic film tape sack) เป็นบรรจุภัณฑ์ที่ทอด้วยแถบฟิล์มพลาสติก นํ้าหนักเบา ทนทานต่อการใช้งาน นิยมนำมาใช้เป็นถุงบรรจุพืชผลทางการเกษตร เช่น ปุ๋ย เมล็ดพันธุ์พืช อาหารสัตว์ ข้าว แป้ง นํ้าตาล ฯลฯ

ตาข่ายพลาสติก (Plastic net) เป็นบรรจุภัณฑ์พลาสติกที่มีความเหนียวและความแข็งแรงสูง โดยสานพลาสติกเป็นถุงมีลักษณะโปร่ง ระบายอากาศได้ดี นิยมใช้บรรจุผลไม้สด เช่น ส้มเขียวหวาน มะนาวหอมหัวใหญ่ ฯลฯ

หลอดลามิเนต (Laminate tube) เป็นบรรจุภัณฑ์ที่นำมาใช้เพื่อทดแทนโลหะ ผลิตด้วยพลาสติกหลายชั้น ตัวหลอดมีแผ่นเปลวอะลูมิเนียมเป็นตัวสกัดกั้นความชื้นและออกซิเจน เพื่อรักษาคุณภาพของผลิตภัณฑ์ มีน้ำหนักเบา ไม่รั่วหรือแตกง่าย ให้ความสวยงาม นิยมนำมาใช้เป็นบรรจุภัณฑ์เครื่องสำอาง ยาสีฟันและยา

โฟม (Foam) เป็นบรรจุภัณฑ์ที่ผลิตจากพลาสติกที่นิยมใช้อย่างแพร่หลาย ส่วนใหญ่ทำในรูปกล่องมีความยืดหยุ่นขึ้นรูปทรงต่างๆ ได้ง่าย น้ำหนักเบา ผิวเรียบ ป้องกันการซึมผ่านของไอน้ำและน้ำมันได้ดี และราคาถูก นิยมนำมาใช้บรรจุอาหาร ผัก ผลไม้สด

ลังพลาสติก (Plastic crate) เป็นบรรจุภัณฑ์เพื่อการขนส่ง สามารถใช้หมุนเวียนได้หลายครั้งแข็งแรง และทำความสะอาดได้ง่าย นิยมนำมาใช้ทำบรรจุภัณฑ์ประเภท นม เบียร์ เครื่องดื่ม ผลิตภัณฑ์อาหารและผลิตผลทางการเกษตร

3. บรรจุภัณฑ์แก้ว

       แก้วเป็นวัสดุบรรจุภัณฑ์ที่เก่าแก่ มีการใช้กันกว่า 2,000 ปีมาแล้ว ตั้งแต่สมัยอียิปต์ ปัจจุบันก็ยังนิยมใช้กันอยู่โดยผลิตมาจากทราย (ชนิดพิเศษที่มีซิลิกาอยู่ในปริมาณสูง) โซดาแอช หินปูน หินฟันม้า หินโดโลไมท์เศษแก้วและสารอื่นๆ อีกเล็กน้อย คุณสมบัติเด่นของแก๎วอยู่ที่ความเป็นกลาง ไม่ทำปฏิกิริยากับสารใดๆ มีความใส ป้องกันการซึมผ่านของไอน้ำและก๊าซได้ มีความสวยงาม มีส่วนช่วยจูงใจในการซื้อ รักษาสิ่งแวดล้อมได้ดีเนื่องจากสามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้หลายครั้ง และหมุนเวียนนำกลับมาหลอมใหม่ได้ แต่แก้วก็มีข้อเสีย คือ มีน้ำ หนักมากและราคาค่อนข้างสูง

คุณสมบัติที่สำคัญของบรรจุภัณฑ์แก้ว

1. มีความใสทำให้สามารถมองเห็นผลิตภัณฑ์ภายในอย่างชัดเจน

2. สามารถออกแบบให้มีรูปร่างสวยงามตามความต้องการได้

3. มีคุณคำในการนำไปใช้

4. ใช้ความร้อนสูงฆ่าเชื้อโรคได้

5. ไม่ทำปฏิกิริยาใด ๆ กับสินค้าที่บรรจุ ทำให้ผู้บริโภคปลอดภัย

ประเภทของบรรจุภัณฑ์แก้ว

โดยทั่วไปเราสามารถแบ่งประเภทของบรรจุภัณฑ์แก้ว ออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้คือ

1. ขวดแก้ว เป็นบรรจุภัณฑ์ที่มีความคงทน ไม่เสื่อมสภาพตลอดอายุของ ผลิตภัณฑ์ทนความชื้นได้สูงป้องกันการซึมผ่านของก๊าซ และไอน้ำได้ ขวดแก้วแบ่งได้เป็น 3 ลักษณะ คือ

– ขวดปากแคบ (Bottle) ใช้บรรจุของเหลวทั่วไป เช่น น้ำอัดลม น้ำผลไม้ เหล้า เบียร์ ซอสปรุงรส

– ขวดปากกว้าง (Jar) คือขวดที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของปากตั้งแต่ 48 มิลลิเมตรขึ้นไป ใช้บรรจุผลิตภัณฑ์กึ่งของเหลว เป็นชิ้น ก้อน เช่น น้ำผึ้ง แยม เครื่องสำอาง เป็นต้น

– ขวดรูปทรงพิเศษ ใช้บรรจุเครื่องสำอาง น้ำหอมที่มีราคาแพง

2. หลอดแก้ว หลอดส่วนใหญ่มีรูปทรงกระบอก หลอดแก้วแบ่งเป็น 3 กลุ่มใหญ่คือ

– หลอดที่มีผนังตรง ใช้ได้กับสินค้าทุกชนิด เช่น ยา เหล้า ฝาปิดมักเป็นจุกไม้คอร์ก พลาสติก

– ขวดแก้วเล็กๆ (Vials) ใช้บรรจุผลิตภัณฑ์หลายชนิดที่มีปริมาณน้อย คอขวดมีหลายแบบ เพื่อให้เหมาะสมกับฝาปิดชนิดต่างๆ เช่น คอร์ก ยาง พลาสติก และโลหะ

– กระเปาะแก้ว (Ampoules) ทำจากแก้วโซดา หรือแก้วที่มีคุณสมบัติเป็นกลาง มี 2 ชนิด คือ กระเปาะแก้วก้านแคบสำหรับบรรจุของเหลว และกระเปาะแก้วก้านกว้างสำหรับบรรจุผงการปิดผนึกใช้วิธีหลอมก้านหลอดให้ละลายติดกัน ใช้เครื่องจักรอัตโนมัติเพื่อช่วยในการสร้าง บรรจุ ปิดผนึก

3. ขวดคาร์บอย (Carboys) เป็นแก้วขนาดใหญ่ มีรูปร่างแบบบอลลูนหรือรูปทรงกระบอกใช้บรรจุสารเคมีที่กัดกร่อนวัสดุอื่นๆ ได้ ขวดคาร์บอยมักเป็นขวดแก้วที่มีสีเขียวอ่อน ซึ่งจะมีความทนทานต่อสารเคมีมากขึ้น

4. บรรจุภัณฑ์โลหะ (Metal) หมายถึงบรรจุภัณฑ์ที่ผลิตจากโลหะชนิดต่างๆ เช่น ดีบุก แผ่นเหล็กโครเมียม และอลูมิเนียมโลหะ เป็นวัสดุบรรจุภัณฑ์ที่มีบทบาทต่ออุตสาหกรรมมาก บรรจุภัณฑ์โลหะมีคุณสมบัติแข็งแรงทนทาน มีความปลอดภัย และมีรูปแบบที่สะดวกต่อการใช้งาน

ชนิดของโลหะที่ใช้ทาบรรจุภัณฑ์ ได้แก่ (การบรรจุภัณฑ์, ผศ.ชีลาพร อินทร์อุดม 2541:99-101)

1. แผ่นเหล็กเคลือบดีบุก (Tinplate) เรียกกันว่าแผ่นเหล็กวิลาส เป็นแผ่นเหล็กดำที่นำมาชุบผิวด้วยดีบุกที่มีความบริสุทธิ์ถึงร้อยละ 99.75 เพื่อเพิ่มความแข็งและทนทานต่อการกัดกร่อนไม้เป็นพิษต่อการใช้บรรจุอาหาร ในปัจจุบันการชุบผิวที่นิยมใช้กระแสไฟฟ้าเพื่อให้สามารถควบคุมความหนาของการชุบที่ผิวทั้ง 2 ได้แน่นอน ใช้ทำกระป๋องบรรจุอาหารทั่วไป

2. แผ่นเหล็กไร้ดีบุก (Tin Free Steel, TFS) เป็นแผ่นเหล็กดำที่นำมาชุบผิวด้วยโครเมียมและโครเมียมออกไซด์ เพื่อเพิ่มคุณสมบัติในการทนทานต่อการกัดกร่อน และการเกาะติดของแลคเกอร์ ปัจจุบันมีการใช้ทำกระป๋องบรรจุน้ำอัดลม อาหารทะเล น้ำมัน สีและฝาจีบ

3. แผ่นอลูมิเนียม (Aluminum Foil) เป็นโลหะผสมของอลูมิเนียมกับโลหะอื่น ข้อดีคือน้ำหนักเบาทนทานต่อการกัดกร่อน นิยมใช้ทำกระป๋องแบบ 2 ชิ้น เช่น กระป๋องบรรจุน้ำอัดลม กระป๋องฉีดพ่น

รูปแบบของบรรจุภัณฑ์โลหะมีดังนี้

1. กระป๋อง (Can) กระป๋องโลหะส่วนมากทำมาจากวัสดุโลหะได้แก่ แผ่นเหล็กเคลือบดีบุก และแผ่นอะลูมิเนียม เป็นบรรจุภัณฑ์โลหะที่นิยมใช้มากที่สุดในปัจจุบัน เนื่องจากมีคุณสมบัติเด่น คือสามารถป้องกันการซึมผ่านของอากาศและก๊าซ ความชื้น และแสงไดั 100% มีความแข็งแรงทนทานต่อการพับงอ สามารถขึ้นรูปได้ตามต้องการ และยังสามารถผำนกระบวนการบรรจุแบบฆ่าเชื้อด้วยความร้อนสูงได้ ปัจจุบันนิยมใช้เป็นบรรจุภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่ม กระป๋องโลหะแบ่งออกเป็น 2 ประเภทดังนี้คือ (บรรจุภัณฑ์กระป๋อง, พัชทรามณีสินธุ์)

2. กระป๋อง 3 ชิ้น (3 Piece can) เป็นกระป๋องที่ประกอบด้วยชิ้นส่วน 3 ชิ้น คือ ตัวกระป๋อง ฝาบนและฝาล่าง ได้แก่ กระป๋องที่ส่วนใหญ่ใช้บรรจุอาหาร มักจะผลิตจากแผ่นเหล็กเคลือบดีบุกและแผ่นเหล็กไม่เคลือบดีบุก ขั้นตอนในการผลิตกระป๋อง 3 ชิ้น สิ่งที่จะสังเกตได้ชัดคือ กระป๋อง 3 ชิ้นมีตะเข็บข้าง ซึ่งแต่ก่อนการเข้าตะเข็บข้างจะใช้ตะกั่วเป็นตัวบัดกรี อย่างไรก็ตามเนื่องจากตะกั่วที่ใช้อาจก่ออันตรายแก่ผู้บริโภค ในปัจจุบันโรงงานผลิตกระป๋องจะใช้ตะเข็บเชื่อมด้วยไฟฟ้าแทน

3. กระป๋อง 2 ชิ้น (2 Piece can) เป็นกระป๋องไร้ตะเข็บข้าง มีตัวกระป๋องและฝาล่างเป็นชิ้นเดียวกันและมีฝาบนอีกชิ้นหนึ่ง วิธีการขึ้นรูปกระป๋อง 2 ชิ้น มี 3 วิธีการคือ

1) กระป๋องขึ้นรูปโดยการปั๊มครั้งเดียว (Drawn can)

2) กระป๋องขึ้นรูปโดยการปั๊ม 2 ครั้ง (Drawn and Redrawn Can ; DRD can) โดยปั๊มครั้งแรกจะขึ้นรูปเป็นถ้วยเตี้ยก่อน หลังจากนั้นจะปั๊มอีกครั้ง เพื่อให้เส้นผ่าศูนย์กลางของกระป๋องเล็กลงและความสูงมากขึ้นตามต้องการ กระป๋อง 2 ชิ้นที่ผลิตโดยวิธีนี้จะมีความหนาเท่ากันตลอดทั้งตัวและก้นกระป๋อง สามารถทนความดันและสุญญากาศในกระป๋องได้

3) กระป๋องขึ้นรูปโดยการปั๊มและรีดผนัง (drawn and wall ironed can หรือ DI can) โดยปั๊มครั้งแรกจะได้ถ้วยที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางเท่ากับกระป๋องที่ต้องการ หลังจากนั้นผนังกระป๋องจะถูกรีดให้เบาลงและกระป๋องมีความสูงเพิ่มขึ้น (ขั้นตอนการผลิตแสดงดังรูป) กระป๋องประเภทนี้ตัวกระป๋องมีผนังบางกว่าก้นกระป๋อง สามารถทนความดันได้แต่ทนสุญญากาศภายในกระป๋องไม้ได้ จึงนิยมใช้บรรจุเบียร์และน้ำอัดลม

2. ถังโลหะ (Metal drum) เป็นบรรจุภัณฑ์ที่นิยมใช้บรรจุภัณฑ์ที่นิยมใช้บรรจุผลิตภัณฑ์เคมีและอุตสาหกรรมทั้งที่เป็นของเหลว กึ่งเหลว เม็ด และผง เพื่อการขนส่ง เช่น ผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม สีทาบ้าน สารเคลือบผิว ตัวทำละลาย กาว หมึก สารทำความสะอาด สบู่ อาหาร ยา เป็นต้น

3. กระป๋องฉีดพ่น (Metal aerosol) หรือกระป๋องสเปรย์ เป็นบรรจุภัณฑ์ประเภท อัดความดันที่บรรจุก๊าซทำหน้าที่เป็นสารขับความดัน และมีวาล์วซึ่งออกแบบให้สามารถบรรจุผลิตภัณฑ์และก๊าซภายใต้ความดันได้ เมื่อกดวาล์วผลิตภัณฑ์จะถูกพ่นออกมาเป็นละออง

4. หลอดบีบ (Collapsible tube) หลอดบีบเป็นบรรจุภัณฑ์ที่ใช้กับผลิตภัณฑ์ที่มีความหนืดสูง ทำจากอะลูมิเนียมให้ความสะดวกในการใช้งาน