ตัวเลขอาร์ (R) อัตราแพร่เชื้อค่าการบอกสถานการณ์โควิด-19 ทางคณิตศาสตร์

นักวิทยาศาสตร์ได้ใช้ข้อมูลอย่างจำนวนผู้เสียชีวิต จำนวนผู้เข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาล หรือผู้ที่ถูกตรวจพบว่าติดโควิด-19

ค่า R จึงไม่มีหน่วย เพาะเป็นตัวคูณ หรือเป็นจำนวนเท่า

ค่า R = 1 คือความน่าจะเป็นของค่าเฉลี่ยของ ผู้ป่วยหนึ่งคน กระจายโรคต่อได้หนึ่งคน กรณีนี้ สถานะจะคงที่ คือมีผู้ป่วยต่อเนื่องคงที่ เพราะรุ่นแรกหายป่วย รุ่นต่อไปก็มาแทนที่

ถ้า R>1 คือความน่าจะเป็นของค่าเฉลี่ยของผู้ป่วยหนึ่งคน กระจายไปได้มากกว่า หนึ่งคน กรณีนี้ จะเกิดการระบาด เพราะรุ่นต่อไปเพิ่มจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ

แต่ถ้า R<1 คือ ความน่าจะเป็นของค่าเฉลี่ยผู้ป่วยหนึ่งคน กระจาย โรค ได้น้อยกว่าหนึ่งคน กรณีนี้ ผู้ป่วยจะลดลงเรื่อยๆ และโรคจะถูกควบคุมได้ เพราะผู้ป่วยในรุ่นต่อๆ ไป ลดลงเรื่อยๆ

การลดการระบาดของประเทศ จึงต้องหาทางลด R จึงเป็นเรื่องที่ขึ้นกับทุกคน ที่ต้องช่วยกัน ทำให้ R น้อยกว่า หนึ่งให้ได้ ด้วยการลดตัวแปรที่ทำให้การแพร่เชื้อลดลง เช่น การ ให้ Personal distancing , Social distancing , การล้างมือ กินร้อน ลดการสัมผัสเชื่อมโยง การกักบริเวณ การปิดเมือง

การควบคุมโรค จึงต้องหาวิธีมาหยุดยั้ง ให้ผู้ป่วยไม่แพร่กระจายต่อไปได้ โดยอัตราการกระจายต่อ ต้องน้อยกว่า หนึ่ง เช่น การรีบหาผู้ป่วยให้เจอ แล้วกักกัน ตรวจรักษาไม่ให้กระจายเชื้อต่อ เพื่อลดค่า R การจัดการควบคุม จึงต้องทำให้ R < 1 เพื่อลดการแพร่กระจาย ด้วยวิธีการต่าง ๆ อาจใช้มาตรการต่าง ๆ ซึ่งจะได้กล่าวต่อไป

การใช้โมเดลคณิตศาสตร์ ช่วยทำให้เกิดจินตนาการซึ่งมีประโยชน์ทำให้เราเข้าใจปรากฎการณ์ และสามารถให้ความสำคัญกับการจัดการ และการเตรียมการได้ถูกต้อง วิทยาการคำนวณ ทำให้เราเข้าใจโมเดล คณิตศาสตร์ และปรากฎของข้อมูล เราต้องเข้าใจตัวเลข เช่น ปัจจุบัน การคำนวณอัตราการตาย หรือ Fatality rate ซึ่งถ้าเรามีการผู้ป่วยยืนยัน (Confirm case) 1,000 ราย และมีการตาย 20 คน เราก็คำนวณได้ว่า Fatality rate = (20/1,000)*100 หรือ เท่ากับ 2 %

ขอบคุณข้อมูล https://learningcovid.ku.ac.th/ และ https://www.bbc.com/