ระบบหัวใจ และ หลอดเลือด เป็นเหมือนระบบหลักที่คอยหล่อเลี้ยงส่วนต่างๆของร่างกาย เพื่อให้ดำรงชีวิตอยู่ได้ จะเรียกว่าเป็นพี่ใหญ่ของร่างกายก็คงไม่ผิดครับ หน้าที่หลักคือการขนส่งสารอาหารที่สำคัญในการดำรงชีวิตไปสู่เนื้อเยื่อทุกระบบ เพื่อให้ทุกระบบสามารถทำงานได้อย่างปกติ
การลำเลียงสารอาหารเหล่านี้จะมี “หลอดเลือด” เป็นท่อนำทาง และมี “หัวใจ” ทำหน้าที่ปั๊ม ปั้มเพื่อให้เกิดการหมุนเวียน
โดยการบีบตัวของหัวใจเกิดจาก เซลล์กำเนิดไฟฟ้าในหัวใจ สั่งการให้กล้ามเนื้อหัวใจบีบตัวครับ ส่วนทิศทางการไหลของเลือดโดนกำหนดโดยลิ้นหัวใจเป็นหลัก ระบบที่ทำงานสอดคล้องกันอย่างใกล้ชิดคือ
ระบบทางเดินหายใจ ทำหน้าที่รักษาสมดุลก๊าซในเลือด
ระบบทางเดินปัสสาวะ ทำหน้าที่รักษาสมดุลสารเคมีในเลือด
โดยทั้งสามระบบช่วยกันรักษา สมดุลของการส่งต่อสารอาหารไปสู่เซลล์ เพื่อการดำรงชีวิตครับ
การทำงานของของหัวใจและหลอดเลือด (ฉบับเต็ม)
หัวใจ และ หลอดเลือด นั้นทำงานควบคู่กันครับ มีเป้าหมายไปในทางเดียวกันคือการส่งผ่านเลือดและสารอาหารไปสู่เนื้อเยื่อในระบบต่างๆ ผ่านสิ่งที่เรียกว่า “ความดันโลหิต” โดยกระแสเลือดจะนำพาสารอาหารและแก๊สที่ จำเป็นในการดำรงชีวิตเช่น กลูโคส โซเดียม โปแทสเซียม แคลเซียม และ ออกซิเจน เหล่านี้ไปสู่เซลล์ และนำสารที่เป็นพิษเช่น แอมโมเนีย คาร์บอนไดออกไซด์ ไปทำลายครับ ในบทนี้ขอแยกการอธิบายแยกย่อยเป็น การทำงานของหัวใจ และ การทำงานของหลอดเลือดครับ
การทำงานของหัวใจอาศัยกลไกทางสรีรวิทยาคือ การหดตัวของกล้ามเนื้อหัวใจ ซึ่งประกอบด้วยสามปัจจัยหลักดังนี้ครับ
-
คลื่นไฟฟ้าหัวใจ สิ่งนี้เกิดจากเซลล์พิเศษที่สามารถสร้างกระแสไฟฟ้าได้ด้วยตัวเอง(pacemaker cell) ซึ่งเซลล์นี้พบได้ในหัวใจเท่านั้น โดยมีอยู่ 2 ตำแหน่ง คือ ในหัวใจห้องบนขวา(SA node) และ ต่ำลงมาระหว่างห้องบนและห้องล่าง(AV node) เซลล์เหล่านี้จะสร้างกระแสไฟฟ้าเป็นจังหวะ โดยห้องบนจะสร้างจังหวะที่รวดเร็วกว่าจึงเป็นตัวหลักในการกำหนดจังหวะ กระแสไฟฟ้าจะวิ่งผ่านจากห้องบน วิ่งลงมาที่ห้องล่างโดยมีการหน่วงเล็กน้อยที่ระหว่างทาง ทำให้หัวใจห้องบนบีบตัวก่อนห้องล่างเล็กน้อยเพื่อเป็นการไล่เลือดตามทิศทางที่วางไว้อย่างต่อเนื่องครับ
-
การหดตัวของกล้ามเนื้อหัวใจ หลังจากได้รับกระแสไฟฟ้ามากระตุ้นที่กล้ามเนื้อหัวใจ จะเกิดการหดตัวของกล้ามเนื้อหัวใจ ทำให้หัวใจลดปริมาตรลงเพื่อบีบเลือดไปตามเส้นเลือดครับ (สามารถอ่านกลไกการทำงานของกล้ามเนื้อได้ คลิกที่นี่ครับ หลักการทำงานคล้ายกัน) สังเกตได้ว่าหัวใจห้องล่างซ้ายจะใหญ่และหนาที่สุด เหตุผลอยู่ที่ข้อถัดไปครับ
-
การหมุนเวียนเลือด ในหัวใจมีการกำหนดทิศทางการไหลของเลือดโดยอวัยวะหลักคือ “ลิ้นหัวใจ” ครับ ซึ่งจะทำหน้าที่เป็นตัวปิดกันให้มีการไหลเวียนแบบทิศทางเดียว ไม่มีย้อนกลับ โดยมีการหมุนเวียนสองระบบครับคือ ระบบส่งเลือดเสียไปปอดเพื่อทำการเติมออกซิเจน(ใช้หัวใจซีกขวา) และ ระบบส่งเลือดดีไปเลี้ยงทั่วร่างกาย(ใช้หัวใจซีกซ้าย) และแน่นอนว่าหัวใจที่ทำงานหนักที่สุด คือหัวใจห้องล่างซ้าย จึงทำให้หัวใจห้องล่างซ้ายนี้มีขนาดใหญ่ที่สุดและลิ้นหัวใจห้องนี้ก็มีความแข็งแรงที่สุดเช่นกัน และแน่นอนอีกว่า หัวใจห้องที่มักมีปัญหาก็คือห้องล่างซ้ายเช่นเดิมครับ
ขอบคุณแหล่งข้อมูล http://www.idoctorhouse.com/l
