Self-Awareness คืออะไร? สำคัญกับชีวิตเราอย่างไร?

• Self-awareness คือ ความสามารถในการมองเห็นตัวเองและตระหนักถึงสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับตัวเองได้อย่างชัดเจน ผ่านการรับรู้และเข้าใจสภาวะต่างๆ

• Self-awareness ช่วยทำให้เรามีความสุขและมีการพัฒนาตัวเอง ทั้งในเรื่องชีวิตส่วนตัวและการทำงานได้

• เราสามารถฝึกฝนทักษะนี้ได้จากกิจกรรมที่ช่วยสังเกตตนเองเช่น การสะท้อนตัวเอง การเขียนบันทึก หรือเจริญสติ

• Self-Awareness คืออะไร?

  Self-awareness คือ ความสามารถในการมองเห็นตัวเองและตระหนักถึงสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับตัวเองได้อย่างชัดเจน ผ่านการรับรู้และเข้าใจสภาวะต่างๆ เช่น

  • อารมณ์ ความรู้สึก

  • ประสบการณ์ ความสามารถ

  • ความคิด

  • การรับรู้ทางร่างกาย

และจิตสำนึก (Consciousness)

หลายคนอาจสับสนระหว่างความตระหนักรู้ภายในตัวเอง (self-awareness) กับจิตสำนึก (consciousness) เพราะทั้งสองสิ่งนี้ใกล้เคียงกันมาก

• จิตสำนึก (consciousness) คือ ความรู้สึกตัว ที่ทำให้เรามีการรับรู้สิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับร่างกาย ความคิด ประสบการณ์ และสภาพแวดล้อมภายนอก

• ความตระหนักรู้ภายในตัวเอง (self-awareness) เป็น การรับรู้สิ่งต่างๆ เหมือนที่จิตสำนึกสามารถทำได้ แต่มากไปกว่านั้นยังรับรู้ไปอีกด้วยว่ามีบางสิ่งบางอย่างที่เป็นผู้รับรู้ ผู้กระทำสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้น

คุณสมบัติที่สำคัญในการรู้จักตัวเอง โดยคำถามเหล่านี้สามารถช่วยทำให้เราได้พัฒนาทักษะการตระหนักรู้ในตัวเองไปพร้อมๆ กับการรู้จักตัวเอง

1. คุณมีนิสัยเป็นอย่างไร?

การรู้ลักษณะนิสัยของตัวเองว่าตนเองเป็นคนอย่างไร ชอบอะไรหรือไม่ชอบอะไร เป็นสิ่งที่ต้องอาศัยการสังเกต ซึ่งการรู้จักนิสัยตัวเองสามารถทำได้ง่ายขึ้นเมื่อมีมองผ่านุมมองต่างๆ เช่น สัตว์ 4 ทิศ, ปัญญา 3 ฐาน หรือ 5 ภาษารัก สิ่งเหล่านี้จะทำให้เรารู้จักตัวเองมากขึ้นและสามารถช่วยทำให้เราพัฒนาไปในทางที่ดีได้

2. คุณมีเป้าหมายในชีวิตอะไร?

เป้าหมายชีวิตไม่ใช่สิ่งที่ค้นหากันได้เพียงชั่วข้ามคืนหรือการนั่งคิดไตร่ตรอง แต่โดยมากกลับเป็นการสะท้อนมุมมองและประสบการณ์ที่คุณได้ผ่านมา

สำหรับคนที่ยังไม่มีเป้าหมายในชีวิต การค้นหาเป้าหมายในชีวิต อาจต้องใช้ระยะเวลาและช่วยทำให้เราค่อยๆ เรียนรู้ตัวเองได้

3. คุณมีข้อดีและข้อเสียอย่างไรบ้าง?

นอกจากการรับรู้นิสัย ความชอบ และความไม่ชอบของตัวเองแล้ว การเห็นข้อดีและข้อเสียของตัวเองก็เป็นวิธีที่ทำให้เรารู้จักตัวเองได้ดีขึ้น

สามารถแบ่งการตระหนักรู้ได้ออกเป็น 2 ประเภท คือ

1.การตระหนักรู้ภายใน (internal self-awareness) คือการมองเห็น หรือเข้าใจว่าเรามีตัวตน ความคิด ความรู้สึก หรือให้คุณค่ากับสิ่งใด และสิ่งเหล่านี้มีผลต่อคนอื่น ๆ อย่างไรบ้าง

การตระหนักรู้ประเภทนี้จะช่วยให้เด็ก ๆ สามารถเข้าใจ รวมถึงเท่าทันความคิด ความรู้สึก หรืออารมณ์ของตนเองได้มากยิ่งขึ้น ซึ่งจะช่วยให้เขาสามารถรับมือกับสถานการณ์ต่าง ๆ ได้ดียิ่งขึ้น เช่น เมื่อลูกกำลังรู้สึกไม่ดีอยู่ หากเด็ก ๆ มีความสามารถในการตระหนักรู้ที่มากพอ เราจะระบุได้ว่าความรู้สึกที่เกิดขึ้นนี้คือความรู้สึกอะไร มีสาเหตุมาจากไหน และเราควรที่จะจัดการกับมันอย่างไร แต่หากเราขาดความสามารถในด้านนี้ไป เราอาจระบุสาเหตุของความรู้สึกผิดพลาด จนนำไปสู่การแก้ปัญหาที่ผิดไปได้ เช่น พาลโมโหใส่ผู้อื่น เพราะเข้าใจว่าเขาเป็นสาเหตุที่ทำให้เราโกรธ เป็นต้น

2.การตระหนักรู้ภายนอก (external self-awareness) คือการมองเห็น หรือเข้าใจว่าตัวตนของเราเป็นแบบไหนในมุมมองของคนอื่น ๆ

การตระหนักรู้ประเภทนี้จะช่วยให้เราสามารถเข้าอกเข้าใจผู้อื่น (empathy) ได้มากขึ้น ว่าเพราะอะไรเขาถึงทำเช่นนี้ เปรียบเสมือนการได้รับ feedback จากคนรอบข้าง ว่าเขามองพฤติกรรม หรือว่าความคิดของเราอย่างไร ซึ่งจะช่วยให้เราสามารถรับมือ และทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ดียิ่งขึ้น

ขอบคุณข้อมูล https://www.urbinner.com/