ในชีวิตประจำวัน เราจะต้องเกี่ยวข้องกับสารหลายชนิด ซึ่งมีลักษณะแตกต่างกัน สารที่ใช้ในชีวิตประจำวันจะมีสารเคมีเป็นองค์ประกอบ ซึ่งสามารถจำแนกเป็นสารสังเคราะห์และสารธรรมชาติ
สารเคมีเป็นส่วนประกอบที่อยู่ในทุกสิ่งรอบตัวมนุษย์ อาจมาในรูปแบบของควัน ก๊าซ ของเหลว หรือผสมอยู่ในข้าวของเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน ต่อไปนี้คือสารเคมีในชีวิตประจำวันและผลต่อสุขภาพ
1. คาร์บอนมอนอกไซด์
คาร์บอนมอนอกไซด์ (Carbon Monoxide: CO) เป็นก๊าซไม่มีสีและไม่มีกลิ่น คนมักได้รับก๊าซชนิดนี้จากการเผาไหม้ของน้ำมันหรือเชื้อเพลิงที่ไม่สมบูรณ์ เช่น ไอเสียรถยนต์ เครื่องยนต์ และเครื่องจักรอุตสาหกรรมต่าง ๆ
คาร์บอนมอนอกไซด์มักเข้าสู่ร่างกายผ่านการสูดดมเนื่องจากมีสถานะเป็นก๊าซ ระบบทางเดินหายใจจึงเป็นส่วนแรกที่ได้รับผลกระทบจากสารเคมีชนิดนี้ การสูดดมคาร์บอนมอนอกไซด์จะส่งผลต่อการหายใจโดยเข้าไปขัดขวางการลำเลียงออกซิเจนที่ไปเลี้ยงร่างกายจนอาจทำให้เกิดภาวะเป็นพิษ
2. แอมโมเนีย
หลายคนอาจคุ้นชื่อของแอมโมเนีย (Ammonia) เพราะสารเคมีในชีวิตประจำวันชนิดนี้เป็นส่วนผสมในของใช้หรือผลิตภัณฑ์หลายชนิด เช่น น้ำยาล้างห้องน้ำ น้ำยาทำความสะอาด ยาฆ่าแมลง ปุ๋ยสำหรับปลูกต้นไม้ แอมโมเนียเป็นสารเคมีที่มีฤทธิ์กัดกร่อนและมีกลิ่นฉุน
3. คลอรีน
หลายคนอาจนึกถึงสารคลอรีน (Chlorine) เมื่อเห็นสระว่ายน้ำสีฟ้าสดใส จริง ๆ แล้วคลอรีนเป็นสารทำความสะอาดประเภทหนึ่ง เดิมทีอยู่ในรูปของก๊าซที่มีความเป็นพิษสูง แต่ก็พบในรูปของเหลวได้เช่นกัน ผลิตภัณฑ์ที่มีคลอรีนเป็นส่วนประกอบที่พบได้ในชีวิตประจำวัน ได้แก่ น้ำยาฆ่าเชื้อในสระว่ายน้ำ น้ำยาทำความสะอาด สารฟอกขาว และน้ำยาทำละลาย การผลิตน้ำดื่มก็มีการใช้คลอรีนในการฆ่าเชื้อเช่นเดียวกัน แต่อยู่ในปริมาณที่ต่ำและไม่ส่งผลต่อร่างกาย
4. กรดไฮโดรคลอริก
กรดไฮโดรคลอริก (Hydrochloric Acid) เป็นอีกหนึ่งสารเคมีในชีวิตประจำวันที่พบได้บ่อย มีลักษณะเป็นของเหลวที่ข้นหนืด อาจมีสีใสหรือสีเหลือง และพบได้ในรูปแบบก๊าซเช่นกัน มักเป็นส่วนประกอบในผงซักฟอก น้ำยาซักผ้า ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดเครื่องเคลือบ น้ำยาสำหรับสระว่ายน้ำ และปุ๋ย
5. กรดกำมะถัน
กรดกำมะถันหรือกรดซัลฟูริก (Sulfuric Acid) มีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่ากรดแบตเตอรี่ (Battery Acid) เพราะกรดชนิดนี้สามารถทำปฏิกิริยากับน้ำทำให้เกิดความร้อนและใช้ร่วมกับแบตเตอรี่รถยนต์บางชนิด
กรดกำมะถันพบได้ทั้งรูปของเหลวที่ข้นหนืดคล้ายน้ำมัน ก๊าซ และของแข็ง สารเคมีในชีวิตประจำวันชนิดนี้มีปฏิกิริยาทางเคมีที่รุนแรงเมื่อสัมผัสกับน้ำและมีฤทธิ์กัดกร่อนที่เป็นอันตราย กรดกำมะถันพบได้ในแบตเตอรี่รถยนต์ ผงซักฟอก น้ำยาซักผ้า น้ำยาล้างห้องน้ำ และปุ๋ยบางชนิด
เรื่องควรระวังจากการใช้สารเคมีในชีวิตประจำวัน
จากรายงานอุบัติเหตุที่เกิดจากการใช้สารเคมี พบว่าสาเหตุหลักมาจากอุปกรณ์ทำงานขัดข้องทำให้สารเคมีรั่วไหลจนทำให้เกิดอันตราย รองลงมาเกิดจากความไม่พร้อมของผู้ใช้ (Human Error) โดยทั้งสองสาเหตุอาจเกิดร่วมกันได้ ดังนั้นการใช้สารเคมีในการทำงานหรือชีวิตประจำวันต่างต้องใช้ความระมัดระวังทั้งสิ้น
อาจลดความเสี่ยงไม่ให้อุปกรณ์ทำงานขัดข้องด้วยการหมั่นตรวจสอบอุปกรณ์ที่ใช้ตามระยะเวลาที่กำหนดหรือทุกครั้งก่อนเริ่มใช้งาน และเพิ่มความพร้อมของผู้ใช้ด้วยการศึกษาวิธีการใช้งานที่ถูกต้อง และใช้งานอย่างระมัดระวังรอบคอบ
วิธีป้องกันอันตรายจากสารเคมีในชีวิตประจำวัน
เพื่อป้องกันอันตรายจากการใช้ อาจลดความเสี่ยงได้ด้วยวิธีต่อไปนี้
- อ่านวิธีใช้บนฉลากและปฏิบัติตามคำแนะนำเสมอ โดยเฉพาะข้อควรระวังและวิธีปฐมพยาบาล
- เก็บอุปกรณ์และผลิตภัณฑ์ที่มีสารเคมีไว้ในที่ที่เหมาะสม ห่างจากแสง ความร้อน ความชื้น และเก็บให้พ้นจากเด็กและสัตว์เลี้ยง
- สวมอุปกรณ์ป้องกัน เช่น หน้ากากอนามัย แว่นตา ถุงมือ หรือชุดป้องกันทุกครั้งที่ใช้สารเคมี โดยเฉพาะผู้ที่สัมผัสกับสารเคมีเป็นประจำ
- หากผิวหนังหรือดวงตาสัมผัสกับสารเคมี ควรล้างน้ำสะอาดต่อเนื่องอย่างน้อย 15 นาทีและไปพบแพทย์ทันที
- หากสูดดมสารเคมีหรืออยู่ในบริเวณที่มีก๊าซเคมีรั่วไหล ควรไปในที่ที่มีอากาศถ่ายเทและไม่ปนเปื้อนสารเคมี ถ้าเกิดอาการผิดปกติควรรีบไปพบแพทย์ทันที
- หากรับประทานสารเคมีเข้าไป ควรโทรเรียกรถพยาบาลหรือนำส่งโรงพยาบาลทันที ระหว่างนั้นห้ามล้วงคอหรือทำให้อาเจียนเพราะอาการอาจรุนแรงขึ้น หากผู้ประสบเหตุยังมีสติ อาจให้ดื่มน้ำหรือนมเพื่อชะลอการดูดซึมพิษจากสารเคมี
ขอบคุณข้อมูล https://www.pobpad.com/
